Το τέλος του ουκρανικού διαδρόμου από τις αρχές του 2025 για τη μεταφορά ρωσικού αέριου στην Κεντρική και ΝΑ Ευρώπη δείχνει να είναι διαχειρίσιμο, κρίνοντας τουλάχιστον από τη στάση των περισσότερων χωρών και τη συμφωνία στο χθεσινό Συμβούλιο των Βρυξελλών, υπό τέσσερις βασικές προϋποθέσεις.
Την επιτάχυνση κατασκευής για τις περίπου 20 υποδομές LNG που σχεδιάζονται από το Νότο ως τον ευρωπαικό Βορρά, να ανοίξουν κι άλλο βηματισμό οι επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να συνεχιστούν τα μέτρα εξοικονόμησης και να διατηρηθούν οι ρυθμοί μείωσης στη κατανάλωση φυσικού αερίου.
Η κατεύθυνση είναι αυτή, όπως διατυπώθηκε από τους περισσότερους υπουργούς χθες στις Βρυξέλλες, συν την πολύ σημαντική παράμετρο, να αυξηθούν οι εισαγωγές LNG για να καλυφθεί μέρος των απωλειών από τις ρωσικές ροές.
Οι τελευταίες δεν είναι αμελητέες. Η ουκρανική διαδρομή, που σταματά στις 31 Δεκεμβρίου 2024, μετέφερε πέρυσι σε χώρες όπως η Αυστρία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία, περίπου 14 bcm ρωσικού αερίου. Ασφαλώς και αυτό δεν σημαίνει πώς όση ποσότητα παύει να περνά από τον ουκρανικό αγωγό, πρέπει και να αντικατασταθεί με άλλη ισόποση. Ενα τμήμα της θα καλυφθεί από την διείσδυση των ανανεώσιμων, την ενίσχυση των μέτρων εξοικονόμησης και φυσικά τη συνεχιζόμενη μείωση της κατανάλωσης. Είναι εσφαλμένη η προσέγγιση πως ό,τι παύει να εισάγει η Ευρώπη από τη Ρωσία, πρέπει και να αντικαθίσταται.
Αναπόδραστα ωστόσο, μια ποσότητα των ρωσικών ροών, το ύψος της οποίας θα το καθορίσει η αγορά και οι ανάγκες της ευρωπαϊκής οικονομίας, η οποία διάγει καθεστώς ήπιας ύφεσης, άρα χαμηλής ζήτησης, θα χρειαστεί να καλυφθεί με αύξηση των εισαγωγών LNG.
Και ένα ερώτημα εδώ, είναι κατά πόσο αυτό, θα επηρεάσει ανοδικά τις τιμές του. Ουδείς μπορεί να αποκλείσει μια μικρή άνοδο των ευρωπαικών τιμών (στα 26 -27 ευρώ/ MWh χθες), ένα κίνδυνο που δεν αποκλείουν αξιωματούχοι της ΕΕ, όπως δείχνει εσωτερικό έγγραφο της Κομισιόν που αποκάλυψε το Politico, ωστόσο οι ευρωπαίοι υπουργοί εκτιμούν ότι αυτό δεν πρόκειται να διακυβεύσει τη συνολική ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Στις αγορές υπάρχει άφθονο LNG και σε πολύ χαμηλές τιμές, όπως αναγνωρίζεται και στο ίδιο το έγγραφο. «Η ίδια η Κομισιόν άλλωστε έχει πει στους Ουκρανούς ότι δεν χρειάζεται να διαπραγματευθούν ανανέωση του συμβολαίου της Naftogaz με τη Gazprom, άρα, για να τους έχει συστήσει να μη το κάνουν, δεν θεωρεί ότι η ΕΕ θα υποστεί σημαντική απώλεια», σπεύδει να υπενθυμίσει η υφυπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, που εκπρόσωπησε την Ελλάδα στο χθεσινό συμβούλιο.
Κάποιες ποσότητες ωστόσο θα λείψουν, και θα πρέπει να έρθουν από αλλού. «Επομένως, πρέπει να χαρτογραφηθεί καλύτερα η ευρωπαϊκή προσφορά και η ζήτηση και να υπάρξει κάποια διαβεβαίωση στις αγορές», σύμφωνα με όσα ανέφερε η κα Σδούκου στη χθεσινή της παρέμβαση στο Συμβούλιο.
Και επειδή, καλή η συμφωνία σχετικά με μια σύσταση προς τις χώρες- μέλη να συνεχιστεί η συντονισμένη μείωση της ζήτησης στο φυσικό αέριο, αλλά συνεχίζουν να χρειάζονται παρεμβάσεις στην αρχιτεκτονική ασφάλειας της ενεργειακής αγοράς για να θωρακιστεί περαιτέρω απέναντι σε τυχόν προβλήματα, η κα Σδούκου έθεσε το θέμα των τιμών στην ηλεκτρική ενέργεια.
Αρκετές αιχμές στις τιμές, ιδιαίτερα το περασμένο καλοκαίρι, όπως είπε, δεν δικαιολογούνταν από τα θεμελιώδη στοιχεία. Μπορεί δηλαδή η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας να μην κατέρρευσε όπως συνέβη το 2022, αλλά αυτό δεν σημαίνει και ότι έχει περιοριστεί και η κερδοσκοπία, όπως και η ικανότητα κάποιων παικτών να μεταβάλλουν τις τιμές.
Η μεγάλη εικόνα
Στο δια ταύτα πάντως, η μεγάλη εικόνα είναι ότι η επικείμενη λήξη της σύμβασης μεταξύ Κιέβου και Μόσχας δεν φαίνεται να ανησυχεί ιδιαίτερα την ευρωπαϊκή ηγεσία, ούτε τις κυβερνήσεις, ενόψει του επόμενου χειμώνα.
Το επίπεδο πλήρωσης των υπόγειων αποθηκών της ΕΕ βρίσκεται στο 64%, με στοιχεία της 24ης Φεβρουαρίου, δηλαδή πάνω από το 44,6% του μέσου όρου της περιόδου 2016-2020.
Το ρωσικό αέριο πέρυσι έφτασε να αντιπροσωπεύσει μόλις το 15% των συνολικών εισαγωγών της ΕΕ (43 bcm, εκ των οποίων τα 18 bcm ήταν LNG), όταν το 2022 είχαν φτάσει τα 80 bcm και πριν το πόλεμο, τα 150 bcm. Πλέον ο βασικός προμηθευτής της ΕΕ σε φυσικό αέριο είναι οι Νορβηγοί, που καλύπτουν το 30% των συνολικών της εισαγωγών, ενώ το 42% αφορά LNG, εκ του οποίου το 50% προέρχεται από τους Αμερικανούς.
Επίσης, μεταξύ Αυγούστου 2022 και Δεκεμβρίου 2023, η Ευρώπη κατάφερε να μειώσει τη κατανάλωση σε φυσικό αέριο κατά 18% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 2017 – 2022, επιτυγχάνοντας μια εξοικονόμηση της τάξης των 101 bcm.
Και την εικόνα σφραγίζει η κατά 47% μειωμένη τιμή του φυσικού αερίου τον Φεβρουαρίου συγκριτικά με ένα ακριβώς χρόνο πίσω, στοιχεία που παραπέμπουν σε προ κρίσης επίπεδα.
Αυτά όλα άλλωστε εξηγούν και γιατί ο Πούτιν έχασε στον πόλεμο του φυσικού αερίου, ένα πόλεμο που πολλοί θεωρούσαν «σίγουρο» για τον ίδιο όταν ξεκινούσε το Φεβρουάριο του 2022 το πόλεμο στην Ουκρανία.
Καθοριστική βοήθεια από αιολικά και πυρηνικά
Η παραπάνω φυσικά καθησυχαστική εικόνα, θα ήταν εντελώς διαφορετική χωρίς την καθοριστική συνεισφορά της πράσινης ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα των χωρών. Η μηνιαία παραγωγή αιολικής ενέργειας έσπασε τα ρεκόρ τον Ιανουάριο, καθώς μπήκαν σε λειτουργία 73 GW, έναντι 56 GW τον ίδιο ακριβώς μήνα πέρυσι.
Σε πάρα πολλές χώρες οι ΑΠΕ πέρυσι έσπασαν κάθε ιστορικό ρεκόρ. Στη Πορτογαλία έφτασαν να καλύψουν το 61% των αναγκών, στην Ελλάδα το 57%, στη Γερμανία το 52% και στο Βέλγιο πάνω από το 30%.
Βοήθεια είχαν οι ευρωπαικές αγορές και από την πυρηνική ενέργεια, με αύξηση της παραγωγής από τη Γαλλία, είσοδο σε λειτουργία νέων σταθμών, όπως του Olikluoto-3 στη Φιναλναδία και του Mochovce-3 στη Σλοβακία και με συνολικά πολύ λιγότερες προγραμματισμένες διακοπές.
Πηγή: energypress.gr
